غمباره - sadness ایل

دم صبحی که احشام  بار میکرد               چوپانی بر چوپانی های جار میکرد

کجا رفتند همه اسبان زرده زرده               کجا رفتند همه  نوکران کار کرده

کجا رفتند همه اسبان زرد نیله                 جملگی فرو رفتند در طویله

کجا رفتن........
 شعر از مرحوم آخان ظهرابی - باصری  در مورد گلایه و از هم پاشیدن ایل و رمه و خیمه و خرگاه و خدمتکاران بی شمار و در ادامه به ناجوانمردی چرخ گردون و سرنوشت نا سازگار ه سایه به سایه برخی و در آخر بر سر تمام  ایل خواهد آمد و سر انجام آمد و بقیه ماجرا های گوشه نشینی و کنج عزلت و درد  جانکاه و بی درمان بی اعتنایی  برخی هم ایلی با کمک و همدستی زمانه دست به دست هم داده  و به ناسامانی زندگی انان منجر شده  و ناگهان انان را در بهت  نا باورانه و نا سزاوارانه غرق و فرو برده است .  بعدا با طبع شاعرانه وی بطور شفاهی زندگی ان وقت را به تصویر ذهن کشانده است . هم  که در منطومه بلندی سروده است و تمام نکات و دردها را در سال 56 خورشیدی می سرود . مرودشت  چهار راه پشم زنی  سال 1356 ه.ش یادش گرامی

نمد مالی در فتح آباد مرودشت

illhaگزارشی از نحوه تولید انواع نمد زیر انداز و کولی  و مدل های و الگوهای این صنایع دستی مهم و تاثیر ان در زندگی عشایر (باصری ) در کارگاه تولیدی آقایان زارعی ( پدر و فرزند )و معرفی هنر  نمد مالی  و تصاویری از چهره این حرفه illha
کارگاه  تهیه نمد به اصطلاح ( نمد مالی ) فتح آباد حدود 7 کیلومتری غرب شهر مرودشت ، زیر نظر میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری ، در استان فارس
سازندگان و کار فرمایان آقایان امان الله و علی اکبر زارعی اهل  و ساکن فتح اباد مرودشت : مراحل تولید یک نمد illha
مواد اولیه پشم بره  و محصول عشایر فارس اغلب باصری به رنگ های سفید ، مشکی ، بور یا قرمز پس از خریداری پاکسازی و مرتب میشود . طرح و نقشه یا الگو علاوه بر سلیقه ای و سفارشی از طرح های هندسی از قبیل گل و گیاه و درخت و حیوانات مانند شیر و ببر و آهو و طاووس ، گوزن و برای تزیینی طرح های قرآنی و غیرو را انتخاب می کنیم . در کل نزدیک به 20 طرح آزاد موجود است . مرحله مهم رنگ آمیزی پشم است که بطور مرتب با رنگها و کمک رنگهای طبیعی پشم ها رنگ و جداگانه نگهداری میشود تنها رنگ سفید خود رنگ نیاز به رنگ آمیزی ندارد و  زمینه را برای تهیه یک نمد زیر انداز در ابعاد حد اکثر 2متر در 1/30 قالب گیری نظری  و اماده می کنیم . گل های و طرح های مورد نظر را با پشم رنگی بصورت رشته ای بر جسته در می آوریم . یا به اصطلاح گل کاری را انجام می دهیم . پس از اتمام طرح گل ریزی پشم سفید یا زیره ای - قهوه ای را روی ان ریخته با وسیله ای بنام کلک = kelk آرام و با حوصله با قطر یکنواخت پهن و تنظیم می کنیم . پعد با اب صابون ( چربی گوسفند ) می پاشیم تا حالت چسبندگی خود را حفظ کند . . سپس با یک تیر  ،چوب با حول محور ان سطح کلی را لوله و دایره ای پیچیده و با آرنج و زانو ضمن زمزمه اواز و اهنگ خانی بطور مرتب ورز  یا روی ان می کوبیم .سه تا 4 ساعت این کار بدون وقفه ادامه میابد . دو باره ان را باز کرده و از حالت لوله ای خارج و پهن میشود . و هر بار جاهای کم پشت ان اصلاح میگردد . باز و بسته شدن و  افزودن پشم و پیچیدن یک نمد انقدر ادامه میابد که مطابق خواسته و تشخیص مالنده ( انجام دهنده  توسط استاد کار مربوطه ) به ان درجه  دلخواه کیفیت و کمیت کافی و عالی برسد و در اینجا نمد آماده است و پس از یکی دو روز خشک شدن روانه بازار فروش و یا به سفارش دهنده  تحویل میشود . illha
ابعاد نمد : 2در 1/20 یا 30 و در طرح و به شکلهای دایره ای ،مربع ، مستطیل ، از 60 سانتی شروع ، تا 2متر میرسد .نمد کول هم پس از قالب گرفتن بهمین منوال  تهیه میگردد و هر گاه فشرده و سفت شد طبق الگو برش خورده و استین و یقه و شکاف شکمی ان را در آورده و بشکل نمد کولی قابل استفاده در می اید .
فواید نمد بهر دو شکل "نمد ها به سبب نوع فشردگی از جنس پشم  هیچ نیش گزنده ای مانند مار عقرب قادر به نفوذ در ان نمیباشد حتی چوپانان گویند گلوله هم در ان نفوذ نمی کند . ضد رطوبت ، برای جلوگیری از بیماریهای کمر درد و مفاصل ، دیسک کمر غلظت خون ، روماتیسم مفید و قابل استفاده است . نمد مالی و تهیه ان گفته میشود از زمان شاه عباس صفویه رواج یافته است . عشایر باصری در مسیر گذر از این نواحی اغلب علاوه بر مرودشت ، رزقان ، و سایر شهر ها بیشترین آمار خرید خود را از فتح اباد داشته اند و هنوز هم نمد های با قدمت 60 الی 70 سال در منازل عشایر موجود است . رنگ زرد ، صورتی سورمه ای ، قرمز ، مشکی مورد پسند بوده است . البته عشایر  بهترین پشم بره خود را پس از چیدن تحویل می دادند و بهترین نمد را با طرح و الگو و حتی نام صاحب نمد را بر ان نقش می انداختند ( در صورت تمایل ) . نوعی پاچه نمد هم تهیه می گردد تا ساق پا و زانو را از زیر شلوار گشاد هر دو پا بپوشاند و در بازیهای محلی ، چوب بازی ( ترکه بازی ) استفاده و از خطر ضربه حریف ترکه باز ها در امان باشد . بهر حال نگذاریم این حرفه سنتی و مفید از گردونه تاریخ ایل ها خارج شود . illha
قیمت واقعی نمد ها :  تهیه یک نمد زیر انداز  با ابعاد 2 در 1متر و 30  ، 2 روز کامل و مستدام طول 
 وقت می برد . نوع  زمینه سفید  : 250000 تومان و سایر رنگها 200000  تومان ارزش دارد و بفروش میرسد . در محل تهیه .تنها  کارگاه تهیه نمد در فتح آباد مرودشت توسط استاد کاران ، آقایان امان الله زارعی و علی اکبر زارعی . امان الله فرزند اکبر ، فرزند حسین ، فرزند الیاس  بتر تیب به این حرفه مشغول بوده اند .
ضمنا این پیشه سنتی و قدیمی ارزشمند و یادگار گذشتگان در این خانواده محترم  مورثی و از اجداد و نیاکان انان هنوز هم ادامه دارد . نگذاشته اند که از یادها فراموش شود . اخیرا طبیبان  طب سنتی برای درد های مفاصل روی به این زیر انداز پشمی  نمد               آورده و سفارش می گیرند . بهتر است که از این صنایع دستی هم حمایت کنیم . illha







یکی از نمد های قدیمی در  کارگاه آقای زارعی







بازدید از مزارع مستعد کشاورزی چغندر قند  فتح آباد - مرودشت

اجاق سنتی ترکمن - کیش

قشقایی

یورد باصری ها، حوالی کوهنجان علی قنبری

مسیر گذر باصری : آخرین یوردهای باصری در مسیر ایل باصری که متعلق به قوم و طایفه علی قنبری و در پلان دارای4 کنج در معیار وسیع از سنگهای کلان و گران ساخته شده و هنوز آثار ویرانه های ان بچشم میخورد در کناره راه و گذرگاه عمومی دهکده ها و ایلرو ،ایل راه باصری است. آخرین یادگار یورد سنگی و بازمانده ایل باصری در میان بند ییلاق و قشلاق ، نکته قابل توجه اینکه منازل و انبار و کومه های سنگی ساخته شده از نظر بزرگی سنگهای کاربردی منحصر بفرد است و مانند ییلاق سرحد و چاههای خور خوره عظیم و قابل توجه است . چنین بر می آید که دارای افرادی قوی هیکل و زورمند بوده اند که سنگهای عظیم را در پی و اساس (base)منازل پس از جمع آوری مورد استفاده قرار داده اند . یاد مردان نامی باصری بخیر ....

ورودی دروازه و محل بازارچه قلعه کهن شوریجه در مسیر ایل باصری

یورد های باصری طایفه عبد الهی و بعضا برخی جوجین و عرب در مسیر و گذرگاه میان بند بین قشلاق و ییلاق از سنگهای کهن بجا مانده از ادوار گذشته

یکی از مردان بزرگ باصری  زنده یاد سیف الله مرادی فرزند خیرالله که مدت طولانی را در منطقه هفت چاه سپری نمود و بالاخره در کنار اجداد خویش آرام گرفت بنا به سنگهای بجا مانده در گذشته دور منطقه عرب نشین و بعدا املاک انجا را بزرگان عبدالهی از ایل باصری خریداری و پاره ی از طایفه جوچین هم در کنار هم میزیستند .روح همه در گذشتگان و  بزرگان باصری بو یژه طایفه عبدالهی و طایفه جوچین شاد و مورد آمرزش ابدی پروردگار عالم در آرامش باشند .  

قله نوردی2

عکاس و  ارسال کننده اقای محمد جواد جوکار از سروستان